Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ve Sahibinden.com tarafından hazırlanan “Satılık ve Kiralık Konut Piyasası Görünümü: Mayıs 2023” verilerine göre, Kiralık ilan metrekare fiyatlarındaki yıllık artış oranları İstanbul, Ankara ve İzmir’de de düştü. Rapora göre, kiralanan konut sayısı da İstanbul’da yüzde 16, Ankara’da yüzde 10 ve İzmir’de yüzde 17,2 azaldı. Ancak bazı deprem illerinde kirat artışları iki katını aştı.
Satılık konut fiyatlarında artış hızı düşerken kiralanan konut sayısı 3 büyük ilde azaldı.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BİTAM) “Konut piyasasında bayram etkisi” başlıklı Sahibinde & Satılık Konut Piyasası Görünümü Mayıs 2023 notunu yayımladı.
Buna göre, geçen yılın Nisan ayına göre Türkiye genelinde ortalama satılık konut ilan metrekare cari fiyatı yüzde 104,6 artarak 19.888 TL oldu. Satılık konut ilan metrekare cari fiyatları Mart’tan Nisan’a yıllık artış oranı İstanbul’da yüzde 112,6’dan yüzde 94,5’e, Ankara’da yüzde 138,3’ten yüzde 127,8’e, İzmir’de ise yüzde 124,8’den 110,4’e geriledi.
6 Şubat depreminden itibaren Ankara satılık konut piyasasında gözlemlenen yüksek fiyat artışları devam ettti. Ortalama satılık konut metrekare fiyatları İstanbul’da 28 bin 158 TL, Ankara’da 14 bin 49 TL ve İzmir’de 22 bin 727 TL olarak izlendi.
Reel satış fiyatı üç büyükşehirde yükseldi
Reel satış fiyatı üç büyükşehirde arttı. Mart’tan Nisan’a İstanbul, Ankara ve İzmir’de reel konut fiyat artışı sırasıyla yüzde 1, yüzde 3,8 ve yüzde 1,6 oldu. Nisan’da reel konut fiyat endeksi (Eylül 2017=100) İstanbul’da 204, Ankara’da 213,2, İzmir’de ise 209’a yükseldi. Nisan ayının verileri satılık konut reel fiyatlarının 2017 Eylül’deki seviyesine kıyasla İstanbul’da yüzde 104, Ankara’da yüzde 113,2 ve İzmir’de yüzde 109 oranında yüksek olduğunu gösterdi.
Konut talebi endeksi düştü
Konut talebi endeksi Mart’a kıyasla yüzde 13,3 düştü. Bu sert düşüşte 9 günü bulan Ramazan Bayramı tatilinin de etkisi olduğu tahmin ediliyor. Konut piyasasındaki canlılık göstergesi olarak izlenen satılan konutların satılık ilan sayısına oranı da ülke genelinde ve üç büyükşehirde düştü. Ayrıca, konut piyasasında bir diğer canlılık ölçütü olarak kullanılan satılık konut ilanlarının ne kadar süre yayında kaldıklarını gösteren “kapatılan ilan yaşı” ise geçen aya kıyasla ülke genelinde, İstanbul’da ve İzmir’de artarken Ankara’da azaldı.
Veriler satılık konut sayısının deprem illerinde neredeyse üçte birine, konut talebinin ise yarıdan fazla düştüğünü gösterdi. Bu illerde hem arz hem de talepte görülen azalma fiyatlarda sınırlı bir artışla sonuçlandığını ortaya koydu.
Kira fiyatlarının artış oranı üç büyükşehirde de düştü
Kiralık ilan metrekare fiyatlarındaki yıllık artış oranları İstanbul, Ankara ve İzmir’de de düştü. Yıllık kira fiyatı artış oranı Mart’tan Nisan’a İstanbul’da yüzde 127’den yüzde 117,4’e, Ankara’da yüzde 199’dan yüzde 192,2’ye, İzmir’de ise yüzde 186,5’ten yüzden 160,9’a geriledi. Ankara’da aylık artış diğer iki büyükşehire göre daha yüksek gerçekleştiğinden yıllık düşüş de diğer iki büyükşehire göre daha sınırlı oldu. Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları İstanbul’da 130,4 TL, Ankara’da 84,6 TL, İzmir’de ise 100 TL olarak kaydedildi.
Kiralanan konut sayısında gerileme
Rapora göre, kiralanan konut sayısı üç büyükşehirde de düştü. Kiralanan konut sayısı İstanbul’da yüzde 16,1 (15 bin 298’den 12 bin 837’ye), Ankara’da yüzde 9,9 (2 bin 571’den 2 bin 316’ya), İzmir’de ise yüzde 17,2 (3 bin 101’den 2 bin 568’e) azaldı.
Kiralanan konut sayısının kiralık ilan sayısına oranı üç büyükşehirde de geriledi. Bu oran Nisan’da İstanbul’da 2,4 puan, Ankara’da 7,8 puan, İzmir’de 3,2 puan azaldı. Son verilere göre kiralanan konut sayısının kiralık ilan sayısına oranı İstanbul’da yüzde 17,3, Ankara’da yüzde 25,2, İzmir’de ise yüzde 14,3 oldu.
Kiralık ilanlarda artış yüzde 117
Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatındaki yıllık artış oranı Nisan’da yüzde 117 olurken ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı 105,2 TL’ye yükseldi.
Öte yandan, yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 117,4, Ankara’da yüzde 192,2, İzmir’de ise yüzde 160,9 oldu. Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları İstanbul’da 130,4 TL, Ankara’da 84,6 TL, İzmir’de ise 100 TL olarak kaydedildi. Enflasyondan arındırılmış (reel) kira fiyatları da hem ülke genelinde hem de üç büyükşehirde arttı.
Kiralık konut talep göstergesi tatilin etkisiyle Mart’a kıyasla yüzde 18,5 azaldı. Geçen yılın aynı ayına kıyasla ise kiralık konut talebi yüzde 8,6 yüksek oldu.
Deprem illerideki konut arındaki düşüş olağan üstü düzeylere ulaştı
Bekleneceği üzere, deprem felaketi bu illerdeki kiralık konut arzının önemli ölçüde düşmesine sebep oldu. Kiralık konut arzlarındaki düşüş oranları yüzde 26,2 ve yüzde 89,8 arasında yer aldı. Osmaniye (yüzde 26,2) ve Gaziantep (yüzde 31) bu iller arasında konut arzının en az düştüğü iller olurken Hatay’daki (yüzde 57,7) kiralık ilan sayısı da yarıdan fazla düştü.
Ancak, Malatya (yüzde 79,8), Kahramanmaraş (yüzde 81,7) ve Adıyaman’daki (yüzde 89,8) kiralık konut arzındaki düşüşler olağan üstü düzeylere ulaşmıştır.
Arz ve talep değişimleri bu illerdeki satılık konut fiyatlarını da farklı ölçülerde etkiledi. Bu illerdeki üç aylık birikimli fiyat değişim oranları yüzde 44,7 ve yüzde 111,2 arasında seyretti. Bu illerde konut arzı azalırken talebin artması fiyatların yükselmesine sebep oldu. Gaziantep (yüzde 44,7) ve Osmaniye’de (yüzde 47,3) fiyat artış oranları nispeten düşük oldu. Öte yandan, Hatay (yüzde 101,4), Kahramanmaraş (yüzde 79,5), Malatya (yüzde 85,1) ve Adıyaman’daki (yüzde 111,2) artışlar çok yüksek seviyelerde seyertti. Bu verilere göre Hatay ve Adıyaman’da kira fiyatları üç ay öncesine göre iki kattan daha fazla arttı.